لایه ی درم پوست
همانطور که در مقالات قبلی به آن پرداختیم پوست از 3
لایه‌ی اپیدرم،
درم و
هیپودرم تشکیل می‌گردد. و در مقاله قبلی با نام
شناخت پوست | لایه های پوست - اپیدرم توضیح داده ایم که
اپیدرم فوقانی‌ترین لایه‌ی پوست بوده که خود دارای 5 لایه‌ی:
بازال (پایین‌ترین لایه)،
سنگفرشی،
دانه‌دار،
شفاف و شاخی (بالاترین لایه، لایه‌ی سطحی پوست)، می‌باشد. حال به سراغ لایه ی بعدی یا همان لایه ی درم پوست میرویم.
لایه ی درم چیست ؟
همانطور که اشاره نمودیم درم لایه‌ی میانی تشکیل‌دهنده‌ی پوست بوده و آن را با نام "پوست حقیقی" نیز می‌شناسند. این لایه از 2 بخش تشکیل می‌گردد. به این معنا که درم از بالا به اپیدرم و از پایین به هیپودرم متصل می‌باشد. بخش بالایی و سطحی‌تر این لایه که به روپوست یا اپیدرم متصل است را "پاپیلاری" و بخش پایینی و عمیق‌تر آن را که به هیپودرمم نزدیک است، "رتیکولار" می‌نامند. در واقع، نقطه‌ی اتصال لایه‌های درم و اپیدرم همان غشای قاعده‌ای یا به عبارتی عمیق‌ترین لایه‌ی تشکیل‌دهنده‌ی اپیدرم یعنی لایه‌ی بازال، می‌باشد. جالب است بدانید که در بین لایه‌های تشکیل‌دهنده‌ی پوست، درم از بیش‌ترین ضخامت برخوردار بوده و می‌توان گفت بین 5 الی 7 برابر ضخیم‌تر از لایه‌ی اپیدرم است. در حقیقت، این لایه وظیفه‌ی تغذیه نمودن لایه‌ی اپیدرم را بر عهده دارد. لایه‌ی درم دارای بافت ظاهری مشخصی نبوده و ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی آن شکل خاصی نداشته و به عبارتی می‌توان گفت تنها به منزله‌ی سیمانی برای پر کردن فضای بین سلول‌ها، عمل می‌نماید. به طور کلی عناصر موجود در این لایه که در میان ماده‌ی بی شکل آن می‌توان یافت به قرار زیر می‌باشد:
1. سلول‌های درم : اصلی‌ترین سلول‌های تشکیل‌دهنده‌ی لایه‌ی درم فیبروبلاست‌ها بوده و وظیفه‌ی تولید کلاژن، الاستین و ماده‌ی بین سلولی را بر عهده دارند. همچنین، سایر سلول‌های موجود در درم گلبول‌های سفید (لکوسیت‌ها) هستند که پوست را در برابر هجوم میکروب‌ها و بروز عفونت‌های پوستی، محافظت می‌نمایند.
2. رشته‌های کلاژن و الاستین : از جمله عناصر تشکیل‌دهنده‌ی لایه‌ی درم می‌توان به کلاژن و الاستین اشاره نمود که نوعی پروتئین بوده و به شکل یک شبکه‌ی فیبری در تمامی نقاط آن وجود دارند. کلاژن وظیفه‌ی استحکام پوست را بر عهده داشته و الاستین سبب خاصیت کشسانی و انعطاف‌پذیری پوست خواهد بود. جالب است بدانید که کلاژن بیش‌ترین عنصر موجود در این لایه بوده و چیزی حدود 85 درصد حجم درم را تشکیل می‌دهد؛ و این در حالی است که الاستین تنها 2 درصد از عناصر تشکیل‌دهنده‌ی این لایه را به خود اختصاص داده است. در صورتی که این رشته‌های فیبری آسیب ببینند، برای مثال مدت زمان زیادی را بنا به دلایلی مانند شغل افراد در معرض نور خورشید قرار گرفتن و یا بالا رفتن سن، پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده، شل شده و نازک و چروکیده می‌گردد. فراوان‌ترین پروتئین موجود در بدن کلاژن بوده و دارای 18 نوع اسید آمینه می‌باشد. کلاژن انواع متفاوتی داشته و 13 نوع از آن در بدن انسان یافت گشته است. دلیل تفاوت کلاژن‌ها در ماهیت پلی‌پپتیدهای تشکیل‌دهنده‌ی آن‌ها می‌باشد. در نهایت، می‌توان نتیجه گرفت که درم عامل خاصیت ارتجاعی پوست بوده، سبب استحکام آن شده و ذخیره‌ی آب موجود در پوست از وظایف آن، می‌باشد.
3. عروق خونی : عروق خونی موجود در پوست در لایه‌ی درم و در بخش عمیق آن یا همان درم رتیکولار قرار دارد. این عروق در ناحیه‌ی درم پاپیلاری به صورت شبکه‌های مویرگی درآمده و مسئولیت تغذیه‌ی لایه‌ی اپیدرم و همچنین درم را بر عهده دارند.
